Ծննդյան տոներին սպասելով` մարդկային սիրտը լցվում է հանդիսավոր ուրախությամբ, ինչը տեղ չի թողնում երկրային առտնին հոգսերի համար։ Տիեզերքը և աստղերը, մարդիկ երկրի վրա, հրեշտակները երկնքում մեծարում-գովերգում են մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի հրաշափառ ծնունդը, Ով մեզ փրկության հույս է բերել։ Իսկ մե՞նք։ Արդյո՞ք պատրաստ ենք հանդիպմանը ծնվող Քրիստոսի հետ։

Ըստ Մալխասյանցի բառարանի՝ «տեսանողներ» կոչվում են ապագան կամ անտեսանելի բաները տեսնողները, նաև մարգարեները։ Այս մարդկանց մասին կան բազմաթիվ վկայություններ Հին ու Նոր կտակարաններում, չնայած Նորում ավելի քիչ են գրում մարգարեների մասին, բայց դա դեռևս չի նշանակում (ինչպես որ շատերն են կարծում), թե այդպիսիները դադարել են գոյություն ունենալուց, մանավանդ Պողոս առաքյալը գրել է. «Մի՛ մարեք Հոգին, մի արհամարհեք մարգարեությունները, քննեցե՛ք ամեն բան, բարին ամո՛ւր պահեք, հեռո՛ւ մնացեք բոլոր չար բաներից» (Ա Թեսաղոն. 5.20)։

Հիմա արդեն թե՛ Եվրոպայում, թե՛ աշխարհի այլ տարածաշրջաններում լրատվամիջոցներն ավելի ու ավելի հաճախ են գրում այն մասին, որ Արևմուտքում իսկական պատերազմ է սանձազերծվել ընդդեմ... քրիստոնեության։ Այդ պատերազմը, օրինակ, Ռուսաստանում բորբոքելու փորձը (Pussy Riot-ի հետ կապված սկանդալը) առայժմ չի հաջողվում։ ՌԴ Պետդումայի միջազգային գործերի կոմիտեի նախագահ Ալեքսեյ Պուշկովը Twitter-ի իր էջում օրերս գրել է. «Անգլիայից մինչև Նորվեգիա հալածում են քրիստոնյաներին. մարդիկ աշխատանքից հեռացվում են խաչ կրելու համար։

Առաջնորդեա ինձ, Տէր, ի նեղ և ի նուրբ ճանապարհը, որպէս առաջնորդեցեր սրբոց քոց, և զօրացո զտկարութիւն, իմ` ժուժկալութեամբ և համբերութեամբ գնալ ի ճանապարհս քո ջերմեռանդն սրտիւ։

Անիրավությամբ հավաքված նրա հարստությունը դուրս է փսխվելու, հրեշտակը նրան քաշել-հանելու է տնից։ Վիշապների զայրույթն է նա ծծելու, և նրան օձի լեզուն է սպանելու։

ՈՒղղափառ արևելյան եկեղեցին քավարան՝ «պուրգատորիուս», բառը թարգմանեց «չիստիլիշչե», որը նշանակում է սրբարան կամ մաքրարան: ՈՒղղափառ եկեղեցին, չնայած չորդեգրեց քավարանի կաթոլիկական դոգմատիկ մոտեցումները, բայց և այնպես ընդունեց հոգիների հետմահու վիճակների այնպիսի ուսմունք, որն իր հիմքերում աղերսվում է արևելյանի հետ։ Օրինակ, ըստ ուղղափառների, հոգիները մահվանից հետո օգնության կարիք ունեն, այդ պատճառով եկեղեցին աղոթում է նրանց «կամա թե ակամա մեղքերի» թողության համար, այն հույսով, որ այն կմեղմացնի նրանց տանջանքները և ազատություն կշնորհի ի վերջո։

Բայց մահկանացուն՝ վախճանված մարդը, գնում է և է՛լ գոյություն չունի։ Ծանծաղում է ծովն իր ժամանակին. սպառած գետերը ցամաքում են, նույնպես մարդիկ թե ննջեն, է՛լ վեր չեն կենա։

Ողորմեա, Տէր, բնակողիս յանբնակ անապատիս, և ի ձեռն սորին արժանաւորեա զիս խառնիլ ընդ առաջին սուրբ հարանցն` արի և զգաստ ժուժկալութեամբ ժառանգել զխոստացեալ պարգեւսն։

Սուվորով, Կուտուզով, Բեռնս, Մոցարտ, Պուշկին, Օսկար ՈՒայլդ, Ռուսաստանի կայսր Ալեքսանդր Առաջին, Կարլ Մարքս, Լև Տրոցկի, Վոլտեր, Գյոթե, Հայդն, Ռադիշչև... Որքան էլ տարօրինակ լինի, այս մարդկանց կենսագրություններում կա ընդհանուր մի բան, որ միավորում է նրանց։ Նրանք բոլորը եղել են մասոնական օթյակների անդամներ։

Խոսելու ենք մի թեմայի մասին, ինչը, կարելի է ասել, առաքելահիմն բոլոր եկեղեցիների «միստիկ գարշապարն» է, քանզի դրա պատճառով լուրջ տարաձայնություններ են առաջացել նրանց միջև։ Եվ Հայ առաքելական եկեղեցու յուրաքանչյուր գիտակից քրիստոնյա անշուշտ կասի, որ ո՛չ, քավարան չկա, քանի որ մեր վարդապետությունը այդ մասին ոչինչ չի ասում: Բայց մենք փորձենք այդ բառի հոգևոր շերտերը ներթափանցել, քանի որ այն կարևոր է լինելու թե՛ մեր անցած, գնացած ննջեցյալ հարազատների համար, և թե մեզ՝ դեռևս անդինին պատրաստվող հոգիներիս համար: